Bergamota – właściwości i zastosowanie

Bergamota to żółto-zielona pomarańcza, która ma wiele właściwości prozdrowotnych. Ekstrakty z bergamoty mają szerokie zastosowanie w farmakoterapii.

Bergamota nazywana jest zieloną pomarańczą. To roślina cytrusowa, która jest połączeniem cytryny i pomarańczy. Ma cierpki smak, dlatego rzadko jest wykorzystywana w kuchni. Znajduje jednak szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym.

Czym jest bergamota?

Bergamota (z łac. Citrus bergamium) to roślina, która uprawiana jest we włoskiej Kalabrii, ale najprawdopodobniej pochodzi z południowej Azji. Jest to drzewo, które osiąga do 5 metrów wysokości i rodzi nieduże owoce, które kształtem przypominają pomarańcze. Różnią się od nich jednak kolorem – bergamota jest żółto-zielona i dzięki temu kolorystycznie bardziej przypomina limonkę. Drzewo rodzi pięknie pachnące kwiaty i mięsiste liście, w których znajdują się olejki eteryczne. Najwięcej ekstraktów znajduje się jednak w skórce owocu i to głównie stąd pozyskiwany jest olejek eteryczny.

Bergamotę uprawia się na szeroką skalę we Włoszech. Nazwa owocu pochodzi od miasta Bergamo, które uważa się za stolicę tego owocu. Bergamota rodzi owoce bardzo obficie pomiędzy grudniem a marcem – jedno drzewo może wydać nawet kilkaset owoców.

I choć zielona pomarańcza do tej pory nie zyskała większej popularności, to jest bardzo ceniona w aromaterapii oraz ziołolecznictwie.

Jak się ją wykorzystuje?

W przemyśle spożywczym bergamota nie znalazła szerszego zastosowania. Ekstrakty z niej stosuje się w produkcji słynnej herbaty earl grey, a także nalewek. Nie jest najsmaczniejsza, ale ma piękny, orzeźwiający zapach i z tego względu może nadać niepowtarzalny aromat wypiekom czy przetworom.

Olejki eteryczne z bergamoty wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym jako składniki szamponów do włosów, balsamów do ciała czy kremów do twarzy. Działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, dlatego pomagają zwalczyć stany zapalne skóry twarzy czy głowy.

Oprócz tego, tak jak wszystkie cytrusy, bergamota ma właściwości odświeżające, przez co producenci dodają ją również do dezodorantów i balsamów pod prysznic.

Co zawiera bergamota?

Ekstrakty z bergamoty zawierają szereg witamin i minerałów, a także polifenoli

Bergamota zawiera między innymi:

• flawonoidy,
• rutynę,
• witaminę A,
• witaminy z grupy B,
• witaminę C,
• witaminę E,
• cynk,
• potas,
• fluor,
• magnez,
• żelazo,
• wapń.

Wysoka zawartość minerałów i substancji odżywczych sprawia, że ekstrakty z bergamoty stosuje się w produkcji farmaceutyków.

Właściwości bergamoty

Olejek z bergamoty ma wiele cennych właściwości, dlatego szeroko wykorzystuje się go w przemyśle farmaceutycznym.

Olejek eteryczny z bergamoty może wspomóc walkę ze stresem i napięciami. Pomaga się wyciszyć, zrelaksować, działa uspokajająco i kojąco, a do tego łagodzi bóle napięciowe. Można go dodawać do odprężających kąpieli albo stosować do masaży, które przyniosą ukojenie po ciężkim dniu.

Oprócz tego bergamota wspiera również regenerację skóry (między innymi dzięki zawartości rutyny oraz witamin z grupy B), dlatego pomaga zapobiegać różnym stanom zapalnym. Usprawnia procesy regeneracyjne, zwalcza bakterie, wspiera odnowę na poziomie komórkowym naskórka.

Dlaczego bergamota jest taka wyjątkowa?

Polifenole roślinne, korzystnie oddziałujące na gospodarkę lipidową, a także zwalczające wolne rodniki w organizmie i opóźniające procesy starzenia się, występują w wielu roślinach. Cóż więc jest takiego wyjątkowego w bergamocie, że to właśnie ekstrakty z tego owocu cytrusowego są tak cenione?

Bergamota zawiera wyjątkową kompozycję flawanonów i flawonów. To właśnie dlatego jest nazywana „klejnotem Kalabrii” – ilość flawonoidów zawarta w tym owocu jest największa spośród wszystkich cytrusów. Bergamota zawiera bardzo wysokie stężenia neoeriocytryny, melitydyny, naringiny, rutyny, pociriny, rhoifoliny. To dzięki temu tak intensywnie oddziałuje na organizm, wspierając zwalczanie wolnych rodników.

Czy bergamota ma działania niepożądane?

Polifenole zawarte w bergamocie to naturalne substancje, które są bezpieczne dla organizmu. Jak podkreślają specjaliści, nie wykazują one działań niepożądanych, dlatego stosowanie ich jest bezpieczne i nie niesie ze sobą ryzyka wystąpienia skutków ubocznych.

Bergamota a stres oksydacyjny

Wśród polifenoli znajdujących się w ekstraktach z bergamoty są neoeriocytryny oraz naringiny, które mają zdolność zwalczania wolnych rodników. Dzięki temu mogą uszczelniać barierę komórkową, zapobiegając jej uszkodzeniom, a także redukować poziom stresu oksydacyjnego. Stres oksydacyjny to sytuacja, w której w organizmie znajduje się zbyt dużo wolnych rodników, a zbyt mało przeciwutleniaczy. Może to prowadzić nie tylko do przyspieszenia procesów starzenia się organizmu, ale również do rozwoju szeregu chorób cywilizacyjnych.

Ten rodzaj stresu często jest wypracowany – przyczynia się do niego nieodpowiedni, niehigieniczny tryb życia, nieodpowiednia, wysokoprzetworzona (tzw. zachodnia) dieta, brak aktywności fizycznej. Zbyt mała ilość snu, zbyt duży natłok obowiązków, brak skutecznej regeneracji organizmu to czynniki, które mogą przyczynić się do zwiększenia ilości wolnych rodników w organizmie.

Jak wynika z badań, wzbogacenie diety w polifenole może stanowić naturalną ochronę przed wieloma skutkami rozwoju cywilizacji.

Bergamota na przeziębienie

Bergamota to owoc bogaty w witaminy i minerały. Wysoka zawartość witaminy C, rutyny oraz flawonoidów sprawia, że sięga się po nią w czasie przeziębienia i infekcji wirusowej. Może wspomóc naturalną odporność organizmu, uszczelnić naczynia krwionośne i stanowić dobre oręże do walki z wirusami.

Co więcej, owoc ten zawiera linalol, związek antyseptyczny, który wykazuje działanie przeciwbakteryjne.

Wpływ bergamotki na układ nerwowy

Przyjemny zapach olejku eterycznego z bergamoty sprawia, że działa ona rozluźniająco na organizm, dzięki czemu redukuje napięcia i stres, pozwala się odprężyć i zregenerować. Olejek ten jest jednak bardzo intensywny i orzeźwiający, dlatego nie działa na nas kojąco (jak choćby lawenda), ale pobudza organizm. Aromaterapia z wykorzystaniem „klejnotu Kalabrii” może zatem pomóc przywrócić nam utraconą energię i pozbyć się otępienia oraz zmęczenia, a nie wyciszyć ciało – warto o tym pamiętać, sięgając po olejek z bergamotki.

Pobudzający i intensywny zapach zielonej pomarańczy może pomóc nam również w przypadku chwilowego obniżenia kondycji psychicznej. Zbyt intensywna praca, napięty grafik zajęć czy nadmiar obowiązków zazwyczaj wyzwalają w nas zmęczenie i zniechęcenie. Aromaterapia czy masaż z wykorzystaniem ekstraktu z bergamoty mogą pomóc nam pozbyć się uczucia znużenia.

Kto może stosować bergamotę?

Ekstrakty z bergamoty mają silne działanie i są wykorzystywane do łagodzenia różnych dolegliwości. Olejki eteryczne znajdują się głównie w skórce bergamoty. Są bardzo silne, dlatego wykorzystuje się je do produkcji perfum oraz kosmetyków. Poleca się je także do aromaterapii, np. do masażu lub do kąpieli relaksacyjnych. Ekstrakty z bergamoty mają przyjemny zapach, pomagają się wyciszyć, odprężyć, mogą zredukować napięcia z całego dnia.

Na co warto uważać?

Wskazuje się, że długotrwałe stosowanie bergamoty przy jednoczesnej ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych może zadziałać fotouczulająco. Z tego względu osoby, które sięgają po suplementy diety czy jakiekolwiek inne produkty zawierające olejek eteryczny bergamoty, powinny uważać z ekspozycją ciała na słońce i raczej unikać przebywania na zewnątrz w godzinach silnego operowania słońca. Konieczne jest również stosowanie wysokiej ochrony przeciwsłonecznej.

Podsumowanie

Jak widać, bergamota ma wiele zalet i właściwości prozdrowotnych. Oddziałuje niemal na cały organizm, wspomagając jego pracę… Aromaterapia z wykorzystaniem bergamoty może pomóc usunąć napięcia z organizmu i pozbyć się uczucia zmęczenia oraz znużenia.

Tym, co jednak wyróżnia ten owoc od innych, jest bardzo wysoka zawartość polifenoli, roślinnych przeciwutleniaczy.